Vooruitblik winterserie Plasmolen, 10 december

Voor de laatste winterserie van 2023 zijn de routebouwers de grens van onze provincie overgestoken en hebben een twee-provinciëntocht door Gelderland en Limburg uitgezet. De tocht is in een zeer fraai wandelgebied: de plassen bij Plasmolen en het prachtige bos- en heidegebied bij Mook en Groesbeek. We komen op de Mookerheide, beklimmen o.a. de Maartensberg en genieten van vergezichten. 

Al in de vroege ochtend van 10 december zijn we welkom in Grand Café De Mallejan, bij veel wandelaars bekend. Op het plein voor het café is voldoende parkeergelegenheid, dat is fijn. Immers, we gaan dan wel kilometers maken, maar de auto willen we wel dichtbij kunnen parkeren! 

Nadat we onze routebeschrijving hebben ontvangen, gaan we van start. We lopen vrijwel meteen op een fraai wandelpad in natuurgebied Zevenbergen. Dit bestaat uit met eikenbomen beplante rivierduinen en is gelegen in een winterbed van de Maas. We lopen een bijna volledig rondje langs de oevers van de Mookerplas. Het zijn de donkere dagen voor Kerstmis. De vroege lopers starten in het donker en zien de lichtjes van de jachthaven weerkaatsen over het water. Of, wie weet, kunnen we wat later op de ochtend genieten van een prachtige zonsopgang met fraaie rood- en geeltinten. 

We vervolgen de route over de brug tussen de plassen en lopen over het rustige, kleinschalige vakantiepark Riethorst. En we kennen OLAT: als er de keuze is tussen verhard en onverhard, dan wordt het onverhard. De routebouwers van vandaag Ad Ketelaars en Theo van Boxmeer hebben dan ook een stukje struinpad in de route opgenomen. 

Maar al snel verlaten we het plassengebied. We steken de Rijksweg over en gaan op weg naar de Mookerheide. Daar hebben we een energieboost voor nodig, we gaan immers klimmen. 

Dus is een stop bij de grote koffiepost extra welkom! Een lekker bekertje verse koffie, thee of warme chocolademelk zal smaken. Iets lekkers erbij en we kunnen er weer tegenaan. Over smalle paadjes en door klaphekjes lopen we naar boven, de Mookerheide op. We vervolgen de route over de heide en dan bereiken we het punt waar we een prachtig uitzicht hebben! We zien in de verte de plas waar we zojuist langsgelopen zijn én de twee kerktorens van Cuijk. 

Dan volgt de eerste splitsing. We zwaaien de wandelaars die voor 10 en 15 km gekozen hebben, gedag. 

De 10 km gaat op de terugweg, maar dit is niet zomaar even terugwandelen….. Neen, deze wandelaars mogen zich bevoorrecht voelen. Zij krijgen een prachtige route langs het Zevendal en over de Kiekberg (79 m hoog!), ze verwisselen de Mookerheide voor paden langs de bosrand, komen bij een uitkijktoren, lopen door het bos, zien een stukje open landschap en komen uiteindelijk weer bij Plasmolen. Dit mooie stukje van de route is vandaag alleen voor de 10 km-lopers. 

De route van 15 km gaat over veldwegen naar het buurtschapje Bisselt. Hier staan zo’n 100 huizen. Alle prachtig gelegen in de bossen tussen Mook en Groesbeek, voornamelijk aan de Limburgse kant van de provinciegrens tussen Gelderland en Limburg. Wat verderop komen 

de wandelaars bij de caférust bij Herberg ‘t Zwaantje, waar de samenkomst is met de langere afstanden. 

Ondertussen lopen deze lopers door afwisselend bos- en heidegebied. De bossen in dit deel van het land zijn toch anders dan in Brabant. Hier zie je veel loofbos, machtige beukenbomen, vaak tegen de hellingen. Inmiddels zijn de bomen kaal en zien we de mooie silhouetten. De bosbodem is een tapijt van oranjebruin beukenblad, een prachtige afwisseling met het groen van de mossen. We passeren de Mookerschans. Deze schans met een omvang van ongeveer 70 bij 70 m, werd vermoedelijk in de tweede helft van de zeventiende eeuw gebouwd als een vierkant, met aan de noordzijde hele en aan de zuidzijde halve bastions. Zodra je op het pad een houten bruggetje over een soort greppel ontdekt, weet dan dat je nu de feitelijke schans betreedt. 

We lopen verder en komen een paar kilometer noordelijker bij de Heumense Schans. Deze heeft de vorm van een vijfpuntige ster met een doorsnede van ongeveer 50 m. Beide zijn verdedigingswerken. Vanaf deze schansen had men namelijk een vrij uitzicht op het lager gelegen Maasdal met de noord-zuid route over land en water. Hier kon men van verre de vijand aan zien komen. 

Een volgende bezienswaardigheid nadert. We komen op Landgoed Mookerheide met het prachtige jachtslot dat meer dan 100 jaar geleden in jugendstil gebouwd werd. 

Aan de voorzijde lag een rozentuin en een vijver met fontein en een ijskelder. Hier werd het ijs uit de winter opgeslagen zodat de bewoners deze kelder konden gebruiken als koelkast. Tussen 1947 en 1985 was het complex in eigendom van de Zusters van Dominicanessen van Bethanië. Natuurmonumenten heeft het jachtslot met tuinen en omliggend natuurgebied in 1985 aangekocht van de zusters. Tussen 2013 en 2016 zijn de historische kassen en tuinen gerestaureerd. Nu is het jachtslot aan de beurt. Natuurmonumenten is bezig met een grootscheepse restauratie. 

In de omgeving van het jachtslot komen we bij de soeppost. Deze is op ongeveer 12,5 km, veel eerder dan gebruikelijk. Maar dit kan niet anders omdat dit mooie gebied niet toegankelijk is voor auto’s. Dus zitten we vandaag al snel aan een dampende beker heerlijke wintersoep. En wie weet in winterse omstandigheden. Hoe lekker is het dan om even op te warmen! 

Direct na de soeppost splitst de 20 km af. Zij lopen door de Groesbeekse bossen naar de caférust. 

De lopers op de twee langste afstanden, de 30 en 40 km, naderen een volgend natuurgebied: heidegebied Mulderskop, een oase van rust. Mulderskop is belangrijk voor een aantal zeldzame flora- en faunasoorten zoals rode dopheide, zandhagedis, nachtzwaluw en hazelworm. Na dit open gebied komen de bossen weer in zicht. En iets verderop komen we bij de caférust. Deze is bij Boscafé de Zweef. Een unieke plek, omgeven door bossen, maar toch met een kilometers ver uitzicht over het zweefvliegveld van de Nijmeegse Aeroclub. In de lente, zomer en najaar kun je hier genieten van opstijgende en landende zweefvliegtuigen. 

Nu genieten we van de rust en van een lekkere kop koffie of iets anders. 

Na de rust gaan beide afstanden al snel uiteen. De wandelaars die 30 km lopen, maken een korte doorsteek door de bossen en komen dan weer samen met de 40 km. 

De langste afstand maakt een flinke lus door het Groesbeekse Bos in de richting van Nijmegen. Landgoed de Hooge Hoenderberg nadert. 

Destijds stond hier een jeugdherberg. In de jaren waarin ik op de Heilig Landstichting woonde, logeerde mijn jongste tante daar met haar vriendje. Natuurlijk, zoals destijds regel was, in afzonderlijke slaapzalen! 

Het is hier heerlijke wandelen over een afwisseling van brede en smalle bospaden. Uiteindelijk komen de wandelaars aan de bosrand en naderen ze de Nijmeegse wijk Brakkenstein. Daar steken ze de verbindingsweg naar Groesbeek over en wandelen weer verder door de bossen. Even later komen ze bij de exclusieve koffiepost voor de 40 km. Aan de overkant van de weg is de samenkomst met de wandelaars op de route van 30 km. Samen vervolgen zij de route door de mooie Groesbeekse bossen. Het glooiende boslandschap waar we nu lopen ligt ten westen van Groesbeek. Het gebied maakt deel uit van het historische Ketelwald, dat door veranderende grenzen gesplitst werd in het Nederrijkswald en het Reichswald en later door verkaveling in verschillende bospercelen. Ook het Pieterpad komt door het gebied. 

Het wordt tijd voor de caférust. Deze is bij de ‘t Zwaantje. In deze gezellige herberg is het goed toeven. Ze hebben er trouwens heerlijke Limburgse vlaai! Even genieten? 

Inmiddels zijn ook de wandelaars op de 15 en 20 km aangesloten. 

Samen maken we ons op voor de laatste kilometers van deze mooie wandeltocht. We passeren de eigentijdse, sobere boskapel. Veel mensen komen hier speciaal naar toe om een kaarsje te branden. 

Door het buurtschapje Bisselt lopen we in de richting van de Sint-Jansberg. 

Misschien weet je het: OLAT moet ter voorbereiding op haar wandeltochten toestemming vragen aan de natuurbeherende organisaties om over hun terreinen te mogen lopen. Helaas is geen toestemming verleend voor de Sint-Jansberg. Maar gelukkig is er een alternatief, de Sint-Maartensberg, eveneens een schitterend heuvelachtig bosgebied. Het is één van de toppen in dit stuwwallengebied, dat naast de Sint-Jansberg ook de Kiekberg (waar de 10 km route overheen loopt) omvat. Deze toppen steken ongeveer 70 m uit boven het drie kilometer zuidelijker gelegen Maasdal. 

Na al dit moois dalen we af. We belanden op het fietspad langs de weg tussen Mook en Milsbeek. Hier is ook de samenkomst met de wandelaars die 10 km lopen. We steken de weg over en lopen Plasmolen binnen. Spoedig naderen we ons eindpunt: Grand Café De Mallejan. Desgewenst kunnen we hier even nagenieten én uitrusten. Het was een prachtige, maar ook inspannende wandeldag met veel stijgen en dalen. Dat gaan we de komende dagen voelen! Maar dat geeft niet, het was genieten. 

Dank aan de routebouwers en aan alle vrijwilligers die deze, en alle eerdere prachtige winterserietochten van het afgelopen jaar mogelijk hebben gemaakt. 

-Myriam van den Berg- 

in samenwerking met Ad Ketelaars en Theo van Boxmeer